Ondermijning: waar de grens tussen onder- en bovenwereld vervaagt

Onzichtbare vermenging van onder- en bovenwereld

Je hebt er vast wel eens van gehoord: ondermijnende criminaliteit. Maar wat is dat nou precies? De symptomen ervan zijn bijna dagelijks terug te vinden in het nieuws. Denk aan artikelen over hennepkwekerijen in woonwijken en drugslabs in het buitengebied. Ondermijnende criminaliteit zorgt voor vermenging tussen de onderwereld en de bovenwereld. Het is geen ver-van-mijn-bed-show. Het gebeurt hier en nu, ook in en rondom bedrijven en bedrijventerreinen. Criminelen willen zo veel mogelijk geld en macht vergaren met onder meer hennepteelt, drugsproductie, fraude en witwassen. Hiervoor zijn zij afhankelijk van allerlei legale voorzieningen en sectoren in de bovenwereld. Hierbij kan je denken aan een elektricien die de elektriciteit voor een hennepkwekerij aanlegt, een scheikundige die de chemische processen rondom XTC kent of een transportbedrijf dat onbewust faciliteert door drugs te vervoeren. Zonder hulp van de bovenwereld bestaat er geen succesvolle onderwereld.

Regio Brabant

In de drugsindustrie in Brabant gaat veel geld om. Wetenschappers schatten dat het gaat om honderden miljoenen euro’s per jaar. Wat ons als ondernemers ook raakt, zijn de dumpingen van het afval dat overblijft na het maken van drugs. In 2019 werden er in Brabant 90 drugsdumpingen gevonden. Los van de schadelijke effecten hiervan op het milieu kost het opruimen veel geld dat betaald wordt door ons allemaal, de belastingbetaler. Stuk voor stuk voorbeelden van ondermijnende criminaliteit.

Zwart geld wordt niet zomaar wit

Op het moment dat een crimineel van zijn nieuw verworven rijkdom wil gaan genieten, doet er zich een probleem voor. Meestal zal zijn bij de Belastingdienst aangegeven inkomen onvoldoende zijn als verklaring voor omvangrijke bestedingen zoals een duur huis, een grote auto of dure merkkleding. Gaat hij toch zijn illegaal verdiende geld zichtbaar uitgeven, dan loopt hij het risico dat de Belastingdienst, de politie of Justitie een onderzoek instelt naar de herkomst van het geld. 

Om illegaal verkregen geld zorgeloos te kunnen uitgeven moet de crimineel ervoor zorgen dat er geen direct verband is tussen het vermogen en de illegale herkomst en anderzijds zal hij een verklaring moeten hebben voor een legale herkomst van het geld. Met andere woorden: hij gaat zijn geld witwassen. Dit is een schijnbaar legale status geven aan geld dat illegaal verkregen is, zodat het besteed kan worden in de bovenwereld. Dat klinkt nog steeds erg vaag. Een voorbeeld:

Stel een persoon plaatst een advertentie, ‘Schilderij te koop: € 30.000’. Er wordt een contante storting van € 30.000,- gedaan op een privérekening. Wanneer er vervolgens aan deze persoon vragen gesteld worden waar hij die verdachte contante storting vandaan heeft. Kan hij verklaren: “Ik heb een schilderij contant verkocht.” Zo lijkt het alsof er een legale herkomst voor de € 30.000,- was, terwijl er in werkelijkheid helemaal geen schilderij is verkocht.

Hoe zorg je dat jij niet onbewust bijdraagt aan ondermijnende criminaliteit

Het gebeurt ook hier, in Brabant en omgeving; gewone mensen die onder bepaalde omstandigheden het criminele circuit inrollen. Het gaat zo makkelijk, de onderwereld heeft iemand snel in zijn greep. Weet dat je maar één keer ‘nee’ kunt zeggen. Voorkom dat je de onderwereld in getrokken wordt, na een eerste kleine misstap ben je chantabel. Het begint met gemakkelijk geld verdienen en van het één komt het ander. Eén keer wegkijken, één verleiding niet weerstaan, kost je soms de allerhoogste prijs: je integriteit en vrijheid. Dit kan iedereen overkomen.