Mobiel banditisme: wat is het en hoe kun je het tegengaan?

Al ruim twintig jaar heeft Nederland te maken met het fenomeen mobiel banditisme: rondtrekkende bendes zonder vaste verblijfplaats maken zich schuldig aan diverse misdrijven. Dit mobiele banditisme heeft vaak een flinke organisatie achter zich die internationaal te werk gaat. Wat is mobiel banditisme precies, hoe kun je het herkennen, wat zijn de risico’s en hoe kun je het tegengaan? In dit blog leggen we je alles uit over deze vorm van criminaliteit.

Wat is mobiel banditisme?

Mobiel banditisme verwijst naar een bepaalde werkwijze en bestaat uit verschillende soorten criminaliteit. Denk hierbij aan relatief kleine vergrijpen als winkeldiefstal of zakkenrollen, maar deze mobiele bendes maken zich ook schuldig aan grotere vormen van criminaliteit zoals inbraak en fraude. Doordat ze geen vaste verblijfplaats hebben en op continue wisselende plaatsen actief zijn, is de kans dat ze opgepakt worden door de politie een stuk kleiner. Vaak zijn deze mobiele bendes internationaal actief. De meeste criminelen die zich bezighouden met mobiel banditisme zijn afkomstig uit Oost-Europese landen. Sinds de val van de muur in 1989 is het voor hen een stuk makkelijker hun ‘werk’ uit te voeren in Westerse landen als Nederland. De problematiek rondom mobiel banditisme is sinds twintig jaar steeds verder toegenomen. Inmiddels heeft onze overheid een prioriteit gemaakt van de aanpak van deze vorm van criminaliteit.

Voorbeelden van mobiel banditisme

Je kent de verhalen van mobiele telefoons die massaal gestolen worden tijdens festivals of concerten – typisch een geval van mobiel banditisme. Ook maken mobiele bendes zich schuldig aan diefstal van metaalonderdelen, auto’s of auto-onderdelen. Smartphones, laptops, cosmetica, merkkleding: ze zijn allemaal zeer geliefd onder mobiele bandieten. Ook scooters en (elektrische) fietsen worden massaal ingeladen om vervolgens elders in Europa verkocht te worden. Mobiele bendes houden zich daarnaast ook bezig met bedrijfs- of woninginbraken, overvallen, straatroof en geweldsmisdrijven. Ook kunnen mobiele criminelen zich voordoen als klusjesmannen die vervolgens de boel oplichten. Mobiel banditisme raakt iedereen in de maatschappij, van grote ondernemers tot particulieren. Omdat mobiele bandieten steeds meer gebruik maken van moderne technologie wordt hun criminaliteit ook geraffineerder. Door middel van deepfakes kunnen zij gemakkelijk pasfoto’s creëren en identiteitsfraude plegen. Daarnaast horen we nog vaak verhalen van gestolen paspoorten (al dan niet online). Door het gebruik van deze identiteitsbewijzen van onschuldige mensen worden anderen op grote schaal online opgelicht en verkleinen de criminelen de kans om opgepakt te worden. 

Hoe kun je mobiel banditisme herkennen?

Om mobiel banditisme tegen te gaan is het belangrijk om deze mobiele bendes te kunnen herkennen. Deze criminele bendes, meestal van Oost-Europese afkomst, verblijven vaak in groepen en zorgen voor vernielingen, rommel en geluidsoverlast. De politie zet al hulpmiddelen zoals camera’s, politieagenten en microfoons in – maar ook onze eigen ogen kunnen bijdragen aan de opsporing van deze vorm van criminaliteit. Mobiele bendes zoeken vaak tijdelijke onderkomens op openbare plekken als goedkope hotels, parkeergarages en bouwplaatsen, maar bijvoorbeeld ook op campings en vakantieparken. Het zal je wellicht niet verbazen dat ze zich daar vaak niet gedragen als een doorsnee vakantieganger. Heb je het vermoeden van mobiel banditisme in jouw buurt, dan is het belangrijk dat je de lokale politie informeert over jouw signaleringen. Het CCV heeft in kaart gebracht hoe je mobiel banditisme het beste kunt signaleren. 

Wat zijn de risico’s van mobiel banditisme voor jouw onderneming?

Mobiel banditisme is een risico voor iedereen in de maatschappij. Valt jouw winkel, vakantiepark of bedrijf in het vizier bij mobiele bandieten, dan is de schade die ze aan kunnen richten desastreus. Een enkele winkeldief lijkt te overzien, maar wanneer je je bedenkt dat er een grote organisatie achter schuilgaat, dan kan kleine criminaliteit ineens heel groot worden. Daarnaast schuwen mobiele bendes misdadige werkwijzen niet: intimidatie, bedreiging, mishandeling en soms zelfs erger. Daarnaast maken mobiele bandieten zich dikwijls schuldig aan arbeidsuitbuiting. Daar wil je verre vandaan blijven. Het kan namelijk ook dat je (onbewust) het mobiel banditisme een handje helpt. Denk aan cafés, winkels of marktplaatsen waar gestolen waren worden verkocht. Ook wanneer je onzorgvuldig omgaat met de identiteitsbewijzen uit jouw klanten- of personeelsbestand kan dit enorme gevolgen hebben wanneer mobiele bandieten ermee aan de haal gaan. Om mobiel banditisme tegen te gaan is het daarom van groot belang dat ondernemingen hier hun verantwoordelijkheid in nemen en te allen tijde samenwerkingen met mobiele bendes weigeren. 

Hoe kun je mobiel banditisme tegengaan?

Zoals gezegd verwijst mobiel banditisme naar een werkwijze en is het type misdrijven dat hier uit voortkomt legio. Op welke manier is mobiel banditisme een risico voor jouw bedrijf? Ben je bijvoorbeeld in het bezit van een winkel, dan is camerabeveiliging geen onnodige investering. Ben je eigenaar van een vakantiepark, loods, jachthaven of camping en wil je voorkomen dat je mobiel banditisme faciliteert? Dan is het belangrijk dat elke klant zich verplicht registreert en er een strenge identiteitscontrole is op deze registratie. De gemeente kan een nachtregister als eis opnemen in de Algemene Plaatselijke Verordening, waardoor registratie voor nachtverblijf verplicht is. Mocht er dan iets gebeuren, dan is men op de hoogte van wie er op het vakantiepark of camping verblijft. Dit kan een afschrikkende werking hebben op de mobiele bendes. Door dit landelijk zoveel mogelijk uit te rollen en samen te werken, kan er sneller in kaart worden gebracht op welke plekken deze mobiele bendes zich schuilhouden.