Voor een bankrekening of een telefoonabonnement hoef je anno 2022 de deur niet meer uit. Naarmate we steeds meer zaken doen op afstand, wordt het voor fraudeurs helaas ook steeds makkelijker om zich te verschuilen achter een valse identiteit. Gelukkig zijn hiervoor inmiddels diverse innovatieve oplossingen bedacht. Deze waarborgen de veiligheid steeds beter, en gaan bovendien steeds minder ten koste van het gebruiksgemak. In dit artikel nemen we je mee in het belang en gemak van de best beschikbare technieken.
Het PVO Brabant-Zeeland maakt in dit artikel bewust geen reclame voor specifieke aanbieders. Voel je echter vrij om ons te benaderen als je vragen hebt naar aanleiding van dit artikel. We kennen de markt en begeleiden je graag in je keuze.
Het belang van identiteitscontrole op afstand
Identiteitsfraude heeft vaak verstrekkende gevolgen voor de slachtoffers: financieel leed, trauma en een hoop gedoe om zaken recht te zetten. Bewijs bijvoorbeeld maar eens dat jij dat telefoonabonnement niet hebt afgesloten, of dat het niet jouw bankrekening is waarmee die frauduleuze transacties zijn gepleegd. Bedrijven hebben dan ook de verantwoordelijkheid om de identiteit van hun klanten zorgvuldig vast te stellen. Met name financiële instellingen zijn verplicht tot verregaande controles. Vroeger – in de begindagen van onze digitale samenleving – was dat nog een uitdaging. Tegenwoordig zijn echter diverse veilige en gebruiksvriendelijke oplossingen beschikbaar.
Het ouderwetse kopietje
Een paar jaar geleden was het nog normaal: je vraagt als dienstverlener om een kopie van het legitimatiebewijs en andere relevante documenten. Deze documenten verstuurt je klant vervolgens via email of upload hij in een formulier op je website. Deze werkwijze is echter achterhaald en komt voor zowel de klant als de dienstverlener met de nodige risico’s en beperkingen. Allereerst is het onnodig tijdrovend om al deze gegevens handmatig te controleren. Bij bedrijven die voor deze aanpak kiezen, leidt dat al snel tot een flink plus op de werkdruk. Terwijl je werknemers de gegevens handmatig controleren, is je klant bovendien aan het wachten. Door personeelstekorten zien we deze wachttijden bij sommige dienstverleners zelfs oplopen tot meerdere weken. Dit leidt tot frustratie en kan er bovendien voor zorgen dat potentiële klanten afhaken. Ze kiezen dan liever voor een concurrent die moderne, gebruiksvriendelijke oplossingen toepast.
Hoog risico op fraude
Behalve tijdrovend en omslachtig is deze werkwijze ook erg fraudegevoelig. Zowel de klant als de dienstverlener stellen zichzelf hiermee bloot aan onnodige risico’s. Kopietjes van documenten zijn immers gemakkelijk te bewerken. Voor de dienstverlener betekent dit dat hij de identiteit en gegevens van de klant nooit écht kan verifiëren. Het is immers vrijwel onmogelijk om deze documenten te controleren op hun authenticiteit. Voor de klant ontstaat er zo een risico op identiteitsfraude. Als deze documenten in de verkeerde handen vallen, kunnen criminelen diensten afsluiten en overeenkomsten aangaan op naam van het slachtoffer. Op het darkweb zijn zelf mappen vol kopietjes van legitimatiebewijzen te koop. Om dit te ondervangen liet de overheid de KopieID-app ontwikkelen. Hiermee kun je gegevens als je burgerservicenummer (BSN) doorstrepen en kopieën voorzien van een watermerk. Dit is een absolute must als je wie dan ook een kopie stuurt van een identiteitsdocument.
Innovatieve verificatie en screening
Als klant is het gebruik van deze app echt het minimale dat je moet doen om jezelf te beschermen tegen identiteitsfraude. Voor ondernemers is het vooral tijd om deze werkwijze los te laten. Naast het feit dat je je eigen veiligheid en de veiligheid van je klanten op deze manier onvoldoende kunt garanderen, speelt efficiëntie een belangrijke rol. Moderne toepassingen zijn vaak volledig geautomatiseerd en nemen jouw personeel dus een hoop werk uit handen. Behalve veiliger zijn deze oplossingen daarom vrijwel altijd goedkoper dan het handmatig controleren van documenten. Hieronder nemen we je mee in de mogelijkheden.
Identiteitsdocumenten controleren met MRZ en RFID
Het is een goed begin om de identiteit van je klanten te verifiëren met behulp van de Machine Readable Zone (MRZ) op het document. Dit kan op afstand, maar is ook bij fysiek contact een waardevolle toevoeging aan je controleproces. De MRZ – die vreemde tekens onderaan het document – wordt al decennia gebruikt. Alle gegevens op het document worden hiermee geautomatiseerd uitgelezen. Vroeger was daar dure apparatuur voor nodig. Nu vrijwel iedereen een smartphone heeft, kunnen dienstverleners deze functionaliteit echter gemakkelijk verwerken in hun apps. De klant hoeft dan enkel nog zijn camera op het document te richten. Als toevoeging op de MRZ wordt ook steeds vaker de RFID-chip in het document uitgelezen. Banken gebruiken deze technologie voor het openen van een rekening op afstand, maar ook ride-sharing platformen passen het toe. Zo controleren ze de identiteit en rijbevoegdheid van duizenden gebruikers, volledig geautomatiseerd en binnen seconden.
Gezichtsherkenning en “liveness detection”
Het controleren van een identiteitsbewijs of rijbewijs is op afstand echter niet genoeg. Je wilt immers weten of degene aan aan wie het document toebehoort ook daadwerkelijk degene is die de transactie uitvoert. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van gezichtsherkenning. Beelden van de camera worden daarbij vergeleken met de foto op het document. Waar je gezichtsherkenning vroeger nog voor de gek kon houden met een foto van een gezicht, wordt er tegenwoordig gebruik gemaakt van “liveness detection”. Het systeem bepaalt dan aan de hand van bewegende beelden of er een echt persoon in beeld is.
Witwassen en terrorisme
Financiële instellingen zijn – naast het zorgvuldig vaststellen van de identiteit – ook verplicht tot een meer diepgaand cliëntenonderzoek. Dit is geregeld in de Wet Financieel Toezicht (Wft) en de Wet ter voorkoming van Witwassen en Financieren van Terrorisme (Wwft). Afhankelijk van de risicoclassificatie kan zo’n onderzoek veel werk zijn. Nazoeken of iemand op sanctie- of witwaslijsten staat is bij uitstek een taak die je wilt automatiseren. Financiële dienstverleners maken dan ook steeds vaker gebruik van speciale toepassingen die dit proces in slechts enkele seconden doorlopen. Op die manier weren ze criminelen en behouden ze klanten.
Maar wat als je klant een onderneming is?
Tot nu toe hadden we het steeds over natuurlijke personen. Ook bedrijven moeten echter zorgvuldig worden gecontroleerd. Dit is aanzienlijk complexer dan het controleproces voor natuurlijke personen. Vooral financiële instellingen zien de werkdruk door deze verplichting toenemen tot een niveau dat ze zelf als onwerkbaar beschrijven. ING zag zich onlangs zelfs genoodzaakt om niet langer verenigingen en stichtingen te accepteren als klant. Aan de automatisering van KYB – cliëntenonderzoek bij bedrijven – wordt door veel dienstverleners hard gewerkt. Vooralsnog laat dit dossier echter zien hoe belangrijk die automatisering is en waarom je zo snel mogelijk over wilt stappen op een modern controlesysteem.