Een in Brabant ontwikkelde aanpak tegen crimineel misbruik van bedrijfspanden krijgt de laatste weken veel aandacht en waardering vanuit Den Haag. Nadat minister Yesilgöz (Justitie & Veiligheid) zich al eerder positief uitsprak over het initiatief, heeft de Tweede Kamer onlangs een motie aangenomen om de aanpak landelijk uit te rollen. In dit artikel lees je om welke aanpak het gaat, wat dit betekent voor jou en hoe het PVO Brabant-Zeeland deze aanpak verder brengt.
Ben je ondernemer in de vastgoedsector en wil je bijdragen aan de doorontwikkeling van deze veelbelovende aanpak? Neem dan contact op met Nick van Tiggelen, projectleider vastgoed bij het PVO Brabant-Zeeland.
Bijzondere bepalingen
Een van de pijlers onder de aanpak is een gestandaardiseerde huurovereenkomst. In deze overeenkomst leggen vastgoedondernemers speciale afspraken vast met hun huurders. Zo komen ze overeen dat het pand regelmatig onaangekondigd wordt geïnspecteerd. De huurder zegt toe geen criminele activiteiten te ontplooien in het pand en ook andere daarvan te weerhouden.
Vinden er in het pand alsnog criminele activiteiten plaats, dan heeft de huurder ervoor getekend dat hij of zij aansprakelijk is voor elke denkbare schade die daaruit voortkomt. Daar bovenop stemt de huurder in met een flinke boete die crimineel misbruik van het pand nog verder ontmoedigt.
De bijzonder bepalingen worden aangeboden als totaalpakket; een volledige huurovereenkomst op basis van de modelovereenkomsten van de Raad voor Onroerende Zaken (ROZ). Verhuurders kunnen de bijzondere bepalingen echter ook verbinden aan hun bestaande huurovereenkomst, middels een zogenaamd addendum. Dit is een losse overeenkomst die na ondertekening onlosmakelijk deel uitmaakt van de huurovereenkomst.
Het convenant: afspraken met gemeente en OM
Deze aanpak is op zichzelf al bijzonder. Het preventieve karakter maakt ondernemers weerbaar tegen criminele huurders. Bovendien staan de bijzondere bepalingen niet op zichzelf. In een aantal vooruitstrevende gemeenten – o.a. Bernheze, Boekel, Breda, Helmond en Meierijstad – zijn inmiddels afspraken gemaakt over coulance voor ondernemers die de bijzondere bepalingen toepassen. Deze afspraken zijn vastgelegd in een convenant.
Het zwaartepunt van dit convenant zit in de afspraken die zijn vastgelegd over de zogenaamde Damocles-sluitingen. Zodra een pand een bedreiging vormt voor de openbare orde, is de burgemeester bevoegd om het pand tijdelijk te sluiten. Dit kan nodig zijn om de veiligheid van omwonenden – maar ook die van de volgende huurder – te waarborgen. Dit is geen straf, maar leidt wel tot een fikse schadepost voor de ondernemer.
Voorkom sluiting en vervolging
Wanneer ondernemers de bijzondere bepalingen toepassen en naleven, helpt ze dat om een Damocles-sluiting te voorkomen. De gemeente gaat dan actief opzoek naar een andere manier om de orde te herstellen. Omdat de openbare orde leidend blijft, zijn er echter nooit garanties. Gemeenten gaan in de convenanten een inspanningsverplichting aan. Waar de Damocles-sluiting in het verleden vaak een voor de hand liggende oplossing was, wordt het dankzij deze convenanten juist een laatste redmiddel.
Ook het Openbaar Ministerie (OM) heeft een rol in de convenanten. Als verhuurder kun je namelijk strafrechtelijk worden vervolgd. Dit gebeurt als je crimineel misbruik van je pand actief mogelijk maakt, maar ook als je zo slordig bent geweest dat het misbruik van je pand jou te verwijten valt. Door de vastgelegde aanpak correct toe te passen, garandeer je dat je zorgvuldig genoeg bent om strafrechtelijke vervolging te voorkomen.
Haags enthousiasme
Deze vernieuwende lokale aanpak heeft de afgelopen weken de aandacht getrokken van de landelijke politiek. Dat begon met kamervragen van VVD-kamerlid Michon-Derkzen, die de minister vroeg of ze bekend was met deze aanpak en erkende dat deze landelijk navolging moet krijgen. In haar reactie liet de minister blijken dat ze enthousiast was over de Brabantse aanpak, en dat initiatieven als deze in haar ogen verder moeten groeien.
Het duurde vervolgens niet lang voordat er een motie werd ingediend met precies die strekking. Deze motie werd vervolgens met een ruime meerderheid aangenomen. Daarmee heeft het eerste enthousiasme zich vertaald en een concrete toezegging om de hierboven beschreven aanpak landelijk uit te rollen.
PVO Brabant-Zeeland loopt voorop
Zonder onszelf al te veel op de borst te kloppen, kunnen we met trots zeggen dat we de kansen die deze manier van werken biedt al vroeg zagen. We zijn inmiddels dan ook bijna een jaar bezig met de doorontwikkeling van deze aanpak. Daarom kunnen we binnenkort de Veilig Zakelijk Verhuren-app en methode aanbieden aan iedereen die een bedrijfspand wil verhuren.
In deze methode maken we gebruik van dezelfde bijzondere bepalingen die ook in de convenant-gemeenten worden gebruikt. De app maakt het gemakkelijk om deze werkwijze toe te passen, en biedt bovendien een aantal extra waarborgen. Naast het sluiten van de overeenkomst, verzorgt de app een uitgebreide controle van de identiteit van de huurder. Tijdens de inspecties neemt de app gebruikers bij de hand, legt uit waar de gebruiker op moet letten en maakt automatisch een inspectierapport aan op basis van de ingevoerde gegevens en foto’s.
Help ons jou te helpen
De Veilig Zakelijk Verhuren-app en methode bevinden zich momenteel in de testfase. Voordat de app openbaar beschikbaar komt, willen we immers uitgebreid controleren of alles werkt zoals het hoort. Daarvoor hebben we jou nodig. Jij hebt daarom de kans om als een van de eersten in Nederland te werken met de Veilig Zakelijk Verhuren-methode. Behalve de kans om input en feedback te geven, krijg je in deze testfase extra uitleg en begeleiding bij het toepassen van de methode. De inspanning die we van je vragen betaalt zich dus ruimschoots uit.
Ben jij ondernemer in de vastgoedsector en wil je voorop lopen in de strijd tegen crimineel misbruik van vastgoed? Neem dan contact op met Nick van Tiggelen, projectleider vastgoed bij het PVO Brabant-Zeeland.
Wat kan ik vandaag al doen?
We kunnen ons voorstellen dat je het liefst vandaag nog aan de slag gaat met deze veelbelovende aanpak. Als je in Bernheze, Boekel, Breda, Helmond of Meierijstad woont, kun je daarbij terugvallen op de afspraken die zijn gemaakt in de convenanten. Ook in andere gemeenten loont het echter om deze werkwijze toe te passen, zelfs zonder convenant.
Enerzijds maakt het preventieve karakter van deze aanpak jouw panden op voorhand minder aantrekkelijk voor criminele huurders. Voor de afspraken die je vastlegt met de huurder ben je immers niet afhankelijk van gemeente of OM. Ook zonder convenant kun je vastleggen dat jij jouw panden onaangekondigd mag inspecteren en de huurder aansprakelijk is voor elke denkbare schade die voortkomt uit criminele activiteiten.
Anderzijds wordt goed gedrag ook zonder convenant beloond. Wanneer je aan de gemeente laat zien dat je zelf maatregelen treft om de orde te bewaken en indien nodig te herstellen, zal de burgemeester zich minder snel genoodzaakt zien om een Damocles-sluiting op te leggen. Daarnaast wordt de kans op strafrechtelijke vervolging ook vrijwel nihil zodra je deze aanpak correct toepast.
Breed toepasbaar
In de berichtgeving over deze methode gaat het vaak over de agrarische buitengebieden. Hier is de methode bij uitstek op toepasbaar. Het buitengebied kampt met veel leegstand en criminelen maken daar gretig misbruik van. De hierboven beschreven aanpak is echter breder toepasbaar dan alleen in het buitengebied. Denk daarbij aan bedrijventerreinen – zoals in de pilots in Breda en Helmond – maar ook aan winkelgebieden en verzamelgebouwen.
Concreet kan deze manier van werken worden toegepast op ieder bedrijfspand met een maandhuur tot €10.000. Voor woningen geldt een strenger wettelijk kader dat onaangekondigde controles moeilijker maakt. Bij een maandhuur boven de €10.000 moet je als verhuurder aanvullende stappen nemen om te voldoen aan de Wet ter voorkoming van witwassen en de financiering van terrorisme (Wwft).